The Appearance of the Idea of War in the Contexts of Establishment and Beauty in the Divan of the Bosnian Aladdin Sâbit Savaş Düşüncesinin Bosnalı Alaaddin Sâbit Divâni’nda Somutlama ve Güzelleme Bağlaminda Görünümü
Abstract
Among the literati and scientists, the view is found that classical Turkish poetry prefers a separate literary expression, where literature when removed from society, reality, and sociality is at a certain level indifferent to the issues of society. Being involved with life will lead a poet to the reality of society and humanity, and the relevant art must have knowledge about signifiers to be noticed by the poet’s addressee.
Metaphorical structures will increase the meaning of a text while evaluating literary texts. This article has come across depictions of war in their literal and figurative meanings in classical Turkish poetry and draws attention herein to the ethnosymbolist approach. The focus of Turkish classical poetry appears to be determinable as the metaphor of war. Based on this, metaphors in classical literature such as the image of a lover’s gaze as an arrow or her hair as a bow string are not meaningless. The flamboyant elements that a nation has stated have emerged in literature in its own language.
The poets imply that the army is not in war for fighting but to clean the blood of the enemy with cupping or to shave their hair for free. For the poet, war is the natural healing that saves the corrupted world, and based on this idea, war is based on eliminating and correcting evil. This article will examine the couplets about war in the Divan of the Bosnian Alaaddin Sâbit, a 17th-century poet, in terms of embellishment and concretization.
Metaphorical structures will increase the meaning of a text while evaluating literary texts. This article has come across depictions of war in their literal and figurative meanings in classical Turkish poetry and draws attention herein to the ethnosymbolist approach. The focus of Turkish classical poetry appears to be determinable as the metaphor of war. Based on this, metaphors in classical literature such as the image of a lover’s gaze as an arrow or her hair as a bow string are not meaningless. The flamboyant elements that a nation has stated have emerged in literature in its own language.
The poets imply that the army is not in war for fighting but to clean the blood of the enemy with cupping or to shave their hair for free. For the poet, war is the natural healing that saves the corrupted world, and based on this idea, war is based on eliminating and correcting evil. This article will examine the couplets about war in the Divan of the Bosnian Alaaddin Sâbit, a 17th-century poet, in terms of embellishment and concretization.
Akademide ve bazı edebiyatçılar, sanatçılar, çeşitli sanatlarla ilgilenen halk arasında klasik Türk şiirinin; toplumdan, gerçeklikten, sosyallikten uzak olduğu, bu edebiyatın ‘sırça köşkte’ belirli üslup seviyesinde toplumun, insanlığın meselelerine kayıtsızca ayrı bir edebi dil tercih ettiği görüşü kısmen de olsa yer bulmaktadır.
Döneminin aynası şairin; toplumun, hayatın bir parçası olması muhakkak ki şairi toplum ve insanlık meselelerine, gerçekliğine yönlendirecektir. Bu gerçekliğin, muhatabı tarafından fark edilebilmesi için ilgili sanat dalının gösterenlerine dair bilgi sahibi olmak gerekmektedir. Edebî metnin gösterenlerinin de kelimelerden, mecazlardan oluşmasından ötürü edebî metinleri değerlendirirken gösterenleri, mecazlı yapıyı göz önünde bulundurmak metnin anlam katmanlarını açacaktır. Şairin kullandığı mecazlı dilin ifadede oluşturduğu farklılıktan kaynaklı, metni anlamada eksik kalındığı için şiire hakkıyla nüfuz etmek birtakım zorlukları beraberinde getirmektedir.
Klasik Türk şiirinin mazmun sistemi içerisinde mecaza bağlı gelişen tasvirler klasik Türk şiirinin simgeci tarafına dikkat çekmektedir. Bununla beraber klasik Türk şiirinin merkezini savaş istiaresi olarak da belirlemek mümkün görünmektedir. Savaş istiaresine ve mazmunlara dayalı olarak sevgilinin bakışının oka, kılıca benzetilmesi; saçlarının halata, darağacına benzetilmesi anlamsız değildir. Cihangir bir devletin belirttiği şaşaalı unsurların hepsi edebiyatta kendi dili, estetiği içerisinde ortaya çıkmıştır. Şairler savaşla ilgili olarak ordunun savaşmaya değil; kanı kirlenen düşmanın kanını hacamatla temizlemeye, saçı uzayan düşmanın saçını vakıf berber hizmeti sunarak ücretsiz tıraş etmeye gittiğini güzelleme bağlamında belirtmektedir. Bu noktada şair için savaş; bozulmuş olan âlemin tabiatını kurtuluşa, selâmete erdiren doğal şifa olmakla beraber kötüyü, kirliyi ortadan kaldırmaya dayanmaktadır.
Bu makalede, XVII. yüzyıl şairlerinden Bosnalı Alaaddin Sâbit’in Divân’ındaki savaşla ilgili beyitler, gösterenlerden hareketle güzelleme ve somutlama noktasında incelenecektir.
Döneminin aynası şairin; toplumun, hayatın bir parçası olması muhakkak ki şairi toplum ve insanlık meselelerine, gerçekliğine yönlendirecektir. Bu gerçekliğin, muhatabı tarafından fark edilebilmesi için ilgili sanat dalının gösterenlerine dair bilgi sahibi olmak gerekmektedir. Edebî metnin gösterenlerinin de kelimelerden, mecazlardan oluşmasından ötürü edebî metinleri değerlendirirken gösterenleri, mecazlı yapıyı göz önünde bulundurmak metnin anlam katmanlarını açacaktır. Şairin kullandığı mecazlı dilin ifadede oluşturduğu farklılıktan kaynaklı, metni anlamada eksik kalındığı için şiire hakkıyla nüfuz etmek birtakım zorlukları beraberinde getirmektedir.
Klasik Türk şiirinin mazmun sistemi içerisinde mecaza bağlı gelişen tasvirler klasik Türk şiirinin simgeci tarafına dikkat çekmektedir. Bununla beraber klasik Türk şiirinin merkezini savaş istiaresi olarak da belirlemek mümkün görünmektedir. Savaş istiaresine ve mazmunlara dayalı olarak sevgilinin bakışının oka, kılıca benzetilmesi; saçlarının halata, darağacına benzetilmesi anlamsız değildir. Cihangir bir devletin belirttiği şaşaalı unsurların hepsi edebiyatta kendi dili, estetiği içerisinde ortaya çıkmıştır. Şairler savaşla ilgili olarak ordunun savaşmaya değil; kanı kirlenen düşmanın kanını hacamatla temizlemeye, saçı uzayan düşmanın saçını vakıf berber hizmeti sunarak ücretsiz tıraş etmeye gittiğini güzelleme bağlamında belirtmektedir. Bu noktada şair için savaş; bozulmuş olan âlemin tabiatını kurtuluşa, selâmete erdiren doğal şifa olmakla beraber kötüyü, kirliyi ortadan kaldırmaya dayanmaktadır.
Bu makalede, XVII. yüzyıl şairlerinden Bosnalı Alaaddin Sâbit’in Divân’ındaki savaşla ilgili beyitler, gösterenlerden hareketle güzelleme ve somutlama noktasında incelenecektir.
Keywords:
Bosnian Alaaddin Sâbit, Embellishment, Concretization, War
Bosnalı Alaaddin Sâbit, Güzelleme, Somutlama, Savaş
References
- Akün, Ö. F. (2013). Divan Edebiyatı. İSAM Yayınları.
- Alpyağıl, R. (2010). Türkiye’de Bir Felsefe Gelen-ek’i Kurmaya Çalışmak. İz Yayıncılık.
- Ayverdi, S. (2006). Misalli Büyük Türkçe Sözlük (Vol. III). Kubbealtı Neşriyât.
- Bâkî. (1994). Bâkî Dîvânı. S. Küçük (Ed.) Türk Dil Kurumu Yayınları.
- Çağbayır, Y. (2007). Ötüken Türkçe Sözlük (Vol. IV). Ötüken Neşriyat.
- Çelebi, T. C. (1983). The Lıfe And Works Of Tâcîzâde Cafer Çelebi, With A Critical Edition Of His Dîvân. İ. E. Erünsal (Ed.) Edebiyat Fakültesi Basımevi.
- Erdoğan, M. (2013). Divan Şiirinde Sevgili. Kitabevi Yayınları.
- Kahramanoğlu, K. (2020). Şâirane Barınmak Klasik Şiirimizin Kökleri ve İzleri. Çizgi Kitabevi.
- Levend, A. S. (2015). Divan Edebiyatı, Kelimeler ve Remizler Mazmunlar ve Mefhumlar. Dergâh Yayınları.
- Nâbî, Y. (1997). Dîvân (Vol. I). Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
- Öztoprak, N. (2000). Divan Şiirinde Osmanlı Geleneğinin İzleri. Türk Kültürü İncelemeleri Dergisi, (3), 167-168.
- Pala, İ. (2016). Ansiklopedik Dîvân Şiiri Sözlüğü. Kapı Yayınları.
- Paşa, A. (1992). Ahmet Paşa Divanı. A. N. Tarlan (Ed.). Akçağ Yayınları.
- Refik, A. (Şevval 1335). Harp Edebiyatı ve Eski Şairlerimiz. Harp Mecmuası(21).
- Sabit. (1991). Zafername. T. Karacan (Ed.). Cumhuriyet Üniversitesi Yayınları.
- Sâbit, B. A. ( 1991). Sâbit Divanı. T. Karacan (Ed.). Cumhuriyet Üniversitesi Yayınları.
- Tanpınar, A. H. (2015). Edebiyat Üzerine Makaleler. Z. Kerman (Ed.). Dergâh Yayınları.
- Tanpınar, A. H. (2015). On Dokuzuncu Asır Türk Edebiyatı Tarihi. A. Uçman (Ed.). Dergâh Yayınları.
- Tunalı, İ. (2018). Estetik. Remzi Kitabevi.
- Yazıcı, G. E. (1998). Edirneli Kâmî ve Divanının Tenkitli Metni (Vol. I). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- yy. (1984). Açık Oturum 1 Siyaset ve Sanat. Akabe Yayınları